Burn-out: is het een keuze?

Wellicht ken je het gevoel dat je altijd maar doorgaat? Toegeven aan je eigen zwakten komt niet in jouw woordenboek voor en opeens is daar het moment dat het echt niet meer gaat. Je stapt in de auto en je weet niet meer hoe je de auto in de eerste versnelling krijgt of je staat bij het koffiezetapparaat en vraagt je af in hoe je in vredesnaam koffie uit het apparaat krijgt, terwijl het zeker niet de eerste keer is dat je een kopje koffie hier haalt. Dit zijn situaties waarin de emmer overstroomd is. Dit is een gevolg van te lang over je grenzen heen gaan. Je lichaam en geest trappen voor jou op de rem. Een burn-out en nu, wat te doen bij een burn-out?

De vraag rijst altijd waarom komt het zo ver? Wat doet een mens ‘zichzelf’ aan? Doe je het jezelf aan? Overkomt het je? Of laat je het je aan doen en ben je hier dan wel of niet zelf verantwoordelijk voor? Dit zijn vragen die belangrijk zijn om te voorkomen dat je in de toekomst weer in een dergelijke situatie verzeild raakt.

Je hoeft geen wetenschapper te zijn om tot de conclusie te komen dat bepaalde karaktereigenschappen een voorspellende werking kunnen hebben op het al dan niet oplopen van een burn-out. Laten we er eens één uitpakken: ‘De lat erg hoog leggen voor jezelf’. Deze karaktertrek kan je in eerste instantie erg ver brengen in het schoolse en/of werkende leven, maar er is een keerzijde. Het gevaar bestaat namelijk dat je nooit aan je eigen verwachtingen kunt voldoen. Dit probeer je te compenseren door nog meer hooi je vork te nemen, maar nog voldoe je niet aan je eigen verwachtingen. Je voldoet namelijk nooit aan je eigen verwachtingen. Je voelt de spanning en stress oplopen, maar hoezo gebeurt dit bij jou? Dit kan en mag jou helemaal niet overkomen. Je gaat door, zoals je altijd hebt gedaan. Je wordt vermoeider en vermoeider, maar dit mag je helemaal niet voelen. Dit is iets wat anderen kunnen voelen, maar jij niet. Dus je negeert het. Je krijgt meer en meer de typische burn-out klachten (vermoeidheid, niet meer op kunnen laden tot het oude energieniveau, hoofdpijn, een vol hoofd, concentratieproblemen, geheugenklachten, piekeren, gespannen gevoel, duizelig, licht in je hoofd, nergens meer toe komen, gevoelens van incompetentie, gevoelens van kwaadheid, gevoel van falen en slaapproblemen).

Uiteindelijk kun je echt niet verder. Je wordt wakker en kunt letterlijk niet uit je bed komen. Nog zo’n voorbeeld hoe erg het uiteindelijk uit de hand kan lopen. Je zou kunnen stellen dat bepaalde karaktereigenschappen er mede voor hebben gezorgd dat je in een burn-out bent beland. Waarschijnlijk is dit een proces geweest dat stapje voor stapje verergerde en onbewust heeft plaatsgevonden. Midden in een dergelijk proces dat leidt tot een burn-out zie je niet bij jezelf wat er gebeurt. Het is duidelijk dat dit geen keuze is. Daarbij spelen er vaak andere omstandigheden. Het zware werkende leven kon altijd vol worden gehouden omdat andere zaken stabiel waren. Maar als ergens op één of meerdere gebieden deze stabiliteit weg valt, zoals bijvoorbeeld relatieproblemen of ziekte binnen het gezin, dan wordt opeens het risico veel groter om in een burn-out terecht te komen. Deze omstandigheden heb je niet in de hand. Hier heb je ook geen keuze in. Maar het gevolg is wel dat de draaglast te groot is geworden. Ieder mens heeft uiteindelijk zijn of haar breekpunt.

Na behandeling van een burn-out verkrijg je meer inzichten in jezelf ten aanzien van je draaglast, draagkracht en je eigen persoonlijke karaktereigenschappen. Hierdoor verschuift de lijn van ‘ keuze of geen keuze’ om in een burn-out te geraken meer naar ‘keuze’. Je hebt namelijk je eigen ‘zwakten’ geleerd te herkennen. Daarbij heb je de eerste signalen van een burn-out bij jezelf geleerd te herkennen. De vraag die je jezelf moet stellen: Weet je in de toekomst een burn-out te voorkomen? Maak je na de behandeling de juiste keuze?

·